Górnicy, lekarze-rezydenci, pielęgniarki, rolnicy, taksówkarze. Teraz nadszedł czas na nauczycieli. Które grupy zawodowe mogą strajkować, a które są pozbawione tego prawa? Jak powinien przebiegać strajk? Czy pracownikowi należy się wynagrodzenie za czas strajku? 1. Definicja i rodzaje strajków 2. Kto nie może strajkować? 3. Kiedy strajk jest legalny? 4. Czy za czas strajku należy się wynagrodzenie? Strajk nauczycieli rozpoczął się 8 kwietnia. Jeszcze przed jego ogłoszeniem zaczęło się od żądania podwyżki 1000 złotych dla każdego nauczyciela. Taki był postulat Związku Nauczycielstwa Polskiego i Forum Związków Zawodowych. W toku rozmów z rządem postulaty zmieniały się. Kolejną propozycją pedagogów było 30% podwyżki rozłożonej na dwie tury - 15% od 1 stycznia i 15% od 1 września. Natomiast Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ "Solidarność" negocjowała:podwyżkę wynagrodzeń w wysokości 15% od stycznia 2019 r.,zmianę systemu wynagradzania - nowy system miałby być powiązany z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej,wycofanie się z niekorzystnych przepisów dotyczących awansu zawodowego i oceny pracy zaproponował nauczycielom 9,6% podwyżki we wrześniu, wprowadzenie zmian w systemie oceniania nauczycieli, zmniejszenie biurokracji, dodatek za wychowawstwo w wysokości nie mniejszej niż 300 zł miesięcznie oraz skrócenie stażu. Przedstawił też pedagogom nowy kontrakt społeczny. Zgodnie z nim miałyby wzrosnąć wynagrodzenia, a co za tym idzie – pensum, czyli czas, który nauczyciel musi spędzić przed tablicą. Obecnie pensum wynosi 18 godzin tygodniowo. Wynagrodzenia, a wraz z nimi pensum, miałyby rosnąć corocznie, by w roku 2023 osiągnąć docelowy pułap 22 lub 24 godzin. Ta propozycja nie spotkała się z akceptacją środowisk porozumienia między rządem a związkowcami doprowadził do rozpoczęcia bezterminowego strajku. Obecnie strajkuje około 70% szkół w całej Polsce. W atmosferze protestu odbywają się egzaminy gimnazjalne i ósmoklasistów. Możliwe, że strajk potrwa aż do matur. Zarząd Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego postanowił wystąpić do premiera z wnioskiem o natychmiastowe podjęcie rozmów z ZNP z udziałem zewnętrznego co o organizacji i przebiegu strajku mówi polskie prawo?Definicja i rodzaje strajkówZgodnie z ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych strajk to zbiorowe powstrzymywanie się pracowników od wykonywania pracy w celu wywarcia presji na pracodawcy i rozwiązania sporu zbiorowego. Jest on rozwiązaniem ostatecznym i nie może zostać ogłoszony przed wyczerpaniem rozwiązań pokojowych. Zamiast strajku lub jako jego element uzupełniający można organizować inne formy akcji protestacyjnej. Zaliczają się do nich na przykład pikiety, manifestacje, marsze, oflagowanie zakładu pracy itp. Z tych form korzystają najczęściej ci pracownicy, którym prawo do strajku nie się kilka rodzajów strajków. Te najbardziej znane i popularne to między innymi strajk:głodowy – zwany też głodówką protestacyjną. W ramach tego rodzaju strajku protestujący, w celu spełnienia swoich żądań, odmawiają przyjmowania posiłków. Godzą się jednak na przyjmowanie posiłków, czasem również na pomoc medyczną. Najczęściej stosują go pracownicy wobec kierownictwa zakładu pracy, rzadziej - wobec rządzących. To częsta forma strajku u więźniów, mająca na celu poprawę warunków w zakładach – polega on na tym, iż strajkujący zajmują określone terytorium, budynek, uniemożliwiając dalsze jego funkcjonowanie w danej instytucji, w celu wymuszenia spełnienia swych żądań, – polega na krótkotrwałym powstrzymaniu się pracowników od wykonywania pracy. Zgodnie z ustawą z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych może być zorganizowany jednorazowo i na czas nie dłuższy niż 2 – inaczej strajk powszechny; jest to przerwanie pracy przez wszystkich pracowników pracujących na terytorium danego miasta, regionu lub – strajkiem jest on tylko z nazwy, gdyż nie wiąże się z przerwaniem wykonywania swoich obowiązków zawodowych. Wręcz przeciwnie - pracownicy stosujący ten rodzaj strajku wykonują swoją pracę skrajnie dokładnie i drobiazgowo. To powoduje dezorganizację pracy w danym miejscu, wydłuża czas oczekiwania na wykonanie usługi lub wręcz prowadzi do przestoju pracy przedsiębiorstwa. Ostatnim głośnym strajkiem włoskim w Polsce był strajk policjantów w 2018 – to najczęściej nielegalna forma strajku, zorganizowana spontanicznie. Do jego rozwiązania najczęściej dochodzi przy pomocy służb porządku – strajk w obronie praw i interesów pracowników, którzy nie mają prawa do strajku, zorganizowany przez związek zawodowy działający w innym zakładzie pracy, przy czym strajk taki nie może trwać dłużej niż pół dnia nie może strajkować?Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych enumeratywnie wymienia, które jednostki nie mogą strajkować. I tak, zgodnie z art. 19 ust. 2 niedopuszczalne jest organizowanie strajku w:Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,Agencji Wywiadu,Służbie Kontrwywiadu Wojskowego,Służbie Wywiadu Wojskowego,Centralnym Biurze Antykorupcyjnym,Służbie Ochrony Państwa,jednostkach Policji i Sił Zbrojnych RP,Służbie Więziennej,Straży Granicznej,Straży Marszałkowskiej,Krajowej Administracji Skarbowej,jednostkach organizacyjnych ochrony z art. 19 ust. 3 ustawy strajkować nie mogą również pracownicy zatrudnieni w:organach władzy państwowej,administracji rządowej i samorządowej,sądach i na podstawie art 19 ust. 1 ustawy, niedopuszczalne jest zaprzestanie pracy w wyniku akcji strajkowych na stanowiskach pracy, urządzeniach i instalacjach, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu lub bezpieczeństwu wymienieni pracownicy mogą natomiast, po wyczerpaniu rozwiązań pokojowych, organizować inne formy protestów. Nie mogą one jednak zagrażać zdrowiu i życiu ludzkiemu. Nie mogą również polegać na przerwaniu strajk jest legalny?Do zapewnienia legalności strajku potrzebne jest łączne spełnienie trzech przesłanek:podmiotowej,przedmiotowej, podmiotową jest zorganizowanie strajku przez pracowników, którym prawo to przysługuje. Nie może być to więc strajk zorganizowany przez pracowników wymienionych w art. 19 ustawy o rozwiązywaniu sporów przedmiotową są żądania strajkujących. Po pierwsze strajk może dotyczyć jedynie tych kwestii, które objęte były poprzedzającym go sporem zbiorowym. Przedmiotem strajku mogą być warunki pracy, płacy i świadczeń socjalnych. Tak więc strajki popierające indywidualne roszczenia pracownicze, związane np. z przywróceniem do pracy, nie spełniają tego wymogu. Ważna jest również zasada proporcjonalności, zgodnie z którą organizator strajku powinien wziąć pod uwagę współmierność żądań do ewentualnych strat związanych ze strajkiem. To może stawiać pod znakiem zapytania legalność organizacji np. strajków proceduralne związane są z organizacją strajku. Zgodnie z art. 20 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych strajk zakładowy ogłasza organizacja związkowa po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników, jeżeli w głosowaniu wzięło udział co najmniej 50% pracowników zakładu pracy. Natomiast strajk wielozakładowy ogłasza organ związku wskazany w statucie po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników w poszczególnych zakładach pracy, które mają być objęte strajkiem, jeżeli w głosowaniu w każdym z tych zakładów wzięło udział co najmniej 50% pracowników. Należy też pamiętać o tym, że ogłoszenie strajku powinno nastąpić co najmniej na 5 dni przed jego rozpoczęciem. Strajk może być zorganizowany bez zachowania tych zasad, jeżeli bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło przeprowadzenie rokowań lub mediacji, a także w wypadku, gdy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem zakładu pracy nie może być w czasie strajku ograniczony w pełnieniu obowiązków i w wykonywaniu uprawnień w odniesieniu do pracowników niebiorących udziału w strajku oraz w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony mienia zakładu i nieprzerwanej pracy tych obiektów, urządzeń i instalacji, których unieruchomienie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub przywrócenia normalnej działalności zakładu. Organizatorzy strajku są obowiązani współdziałać z kierownikiem zakładu pracy w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony mienia zakładu pracy i nieprzerwanej pracy powyższych obiektów, urządzeń i za czas strajku należy się wynagrodzenie?Należy pamiętać o tym, że udział w strajku jest dobrowolny. Udział pracownika w legalnie zorganizowanym strajku nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych. Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy. Pracownicy, którzy wzięli udział w strajku, a uprzednio za okres objęty strajkiem otrzymali wynagrodzenie, muszą się liczyć z obowiązkiem jego zwrotu (uchwała SN z dnia 8 grudnia 1994 roku, sygn. I PZP 49/94).Utracone wynagrodzenie może być natomiast zrefundowane przez związki zawodowe z tworzonych w tym celu funduszy strajkowych. Fundusze strajkowe nie podlegają egzekucji.